ნამდვილი ზეითუნის ზეთი: როგორ უნდა შეარჩიოთ საუკეთესო  პროდუქტი თქვენი კერძებისათვის?

ზეითუნის ზეთი ათასწლეულებია კაცობრიობის ისტორიის ნაწილია — არა მხოლოდ როგორც საკვები პროდუქტი, არამედ როგორც სიმდიდრის, ჯანმრთელობისა და კულტურის სიმბოლო. ამაზე ისიც მეტყველებს, რომ მას ძველ ეგვიპტეში ღმერთებს სწირავდნენ, რომში კი ის იმპერიის ეკონომიკის მნიშვნელოვანი საყრდენი იყო.

დღეს ზეითუნის ზეთი გურმანებისა და ჯანსაღი ცხოვრების მიმდევრების საყვარელი პროდუქტია, რომელიც ნებისმიერ კერძს განსაკუთრებულ გემოსა და სარგებელს მატებს. მაგრამ სუპერმარკეტებში იმდენი მწარმოებელი და დასახელებაა, რომ არჩევანის გაკეთება რთულია. 

როგორ მიხვდეთ, რომელია ნამდვილად მაღალი ხარისხის და რომელი შეესაბამება სტანდარტებს? ,,ევროპროდუქტი” გთავაზობთ პრაქტიკულ რჩევებს, რომლებიც ამ საკითხის გარკვევაში დაგეხმარებათ. 

სანამ არჩევანს გააკეთებთ, მნიშვნელოვანია იცოდეთ, რომ ყველა ზეითუნის ზეთი ერთნაირი არ არის. ისინი წარმოების მეთოდით, მჟავიანობით, გემოთი, არომატითა და შესაბამისად, გამოყენების წესითაც განსხვავდება. 

EVOO გამოკვეთილი, მრავალფეროვანი არომატითა და ინტენსიური გემოთია გამორჩეული. ზოგჯერ შესაძლოა იგრძნობოდეს სიმწარე, რაც პოლიფენოლების ანუ ბუნებრივი ანტიოქსიდანტების მაღალ შემცველობითაა განპირობებული. ანტიოქსიდანტებისა და მონოუჯერი ცხიმოვანი მჟავების მაღალი კონცენტრაციის გამო, ის გულ-სისხლძარღვთა სისტემისთვისა სასარგებლოა.

ექსტრა ვირჯინი გაცხელების გარეშე, ცივი სახით გამოიყენება, მაგალითად, სალათებისთვის, სოუსების მოსამზადებლად ან მზა კერძებზე მოსასხმელად. თუმცა, გამონაკლის შემთხვევებში,  დაბალ ტემპერატურაზე ხანმოკლე თერმული დამუშავებაც შესაძლებელია.

ზეითუნის ზეთი ინარჩუნებს ზეთისხილში შემავალ სასარგებლო ნივთიერებებს, მაგალითად მონოუჯერ ცხიმოვან მჟავებსა და ანტიოქსიდანტებს, თუმცა მათი კონცენტრაცია ამ პროდუქტში უფრო დაბალია, ვიდრე ექსტრა ვირჯინში.

ვირჯინი ყოველდღიური გამოყენებისთვის იდეალური პროდუქტია. ის უძლებს თერმულ დამუშავებას და სასარგებლო თვისებებსაც ინარჩუნებს. 

ზეთი, რომელსაც ეტიკეტზე "Olive Oil" აწერია, რაფინირებული (დამუშავებული) ზეითუნის ზეთისა და მცირე რაოდენობით  ვირჯინის ან ექსტრა ვირჯინის შერევით მიიღება.

რაფინირება ქიმიური ან/და თერმული დამუშავებაა. ამ პროცესს გადის ის ზეითუნის ზეთები, რომლებსაც მაღალი მჟავიანობა, არასასიამოვნო სუნი ან გემო აქვს. დამუშავების შედეგად ეს ხარვეზები ქრება, თუმცა ზეთი ბუნებრივ ფერს, არომატსა და სასარგებლო თვისებებს კარგავს. აქვე აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ რაფინირებულ ზეითუნის ზეთში მაინც რჩება მცირე რაოდენობით მონოუჯერი ცხიმები.

ეს ზეთი კარგად უძლებს მაღალ ტემპერატურას და ადვილად არ იწვის. ამიტომ, ის გამოიყენება მაღალ ცეცხლზე შესაწვავად. ამასთანავე, რადგან ნეიტრალური გემო აქვს, კარგია ისეთი კერძებისთვის, სადაც არ გინდათ, რომ ზეთის გემო იგრძნობოდეს.

ბაზარზე, განსაკუთრებით ექსტრა ვირჯინის კატეგორიაში, სამწუხაროდ, ფალსიფიცირებული პროდუქტი იშვიათი არ არის. გარდა ეტიკეტზე მითითებული ინფორმაციისა, არსებობს რამდენიმე დამატებითი ფაქტორი, რაც ნამდვილი და ხარისხიანი ზეთის არჩევაში დაგეხმარებათ:

1. შეფუთვა: ზეითუნის ზეთის ხარისხზე უარყოფითად მოქმედებს სინათლე და ჰაერთან კონტაქტი. ამიტომ, უპირატესობა მიანიჭეთ მუქი ფერის მინის ბოთლში (მწვანე ან ყავისფერი) ან ლითონის ქილაში ჩამოსხმულ ზეთს. ეს მასალები პროდუქტს სინათლის მავნე ზემოქმედებისგან იცავს;
2. ფასი: ეს შეიძლება ხარისხის გარკვეულ მაჩვენებლად ჩაითვალოს. ნამდვილი ექსტრა ვირჯინის წარმოება დიდ რესურსსა და დროს მოითხოვს, რაც, ცხადია, მის ღირებულებაზე აისახება. შესაბამისად,  საბაზრო ფასთან შედარებით, ძალიან დაბალი ღირებულება, სავარაუდოდ, იაფფასიან ზეთებთან შერევაზე მიუთითებს.
   
   
3. ვარგისიანობისა და მოსავლის აღების თარიღები: აუცილებლად შეამოწმეთ ვარგისიანობის ვადა. თუ ეტიკეტზე მითითებულია მოსავლის აღების თარიღიც, ეს დამატებითი უპირატესობაა. ზეითუნის ზეთი, ბევრი სხვა პროდუქტისგან განსხვავებით, დროთა განმავლობაში თავის საუკეთესო თვისებებს — არომატი, გემო და სარგებელი — კარგავს. ოპტიმალურია, თუ ზეითუნის ზეთი მოხმარებული იქნება მოსავლის აღებიდან 12-18 თვის განმავლობაში.
   
   
4. ორგანოლეპტიკური მახასიათებლები (სუნი და გემო): ექსტრა ვირჯინი ზეთის შეფასებისას, ყურადღება მიაქციეთ მის სუნსა და გემოს. ხარისხიან EVOO-ს უნდა ჰქონდეს ახალი, სასიამოვნო არომატი, რომელმაც შეიძლება მწვანე ხილი, მაგალითად, ვაშლი მოგაგონოთ. დადებითად ჩაითვლება ზომიერი სიმწარე.  თუ ზეთს აქვს აშკარად არასასიამოვნო სუნი ან გემო, მაგალითად, ძმრის ან ლითონის, ეს მის გაფუჭებაზე ან ძალიან დაბალ ხარისხზე მიუთითებს.

ამრიგად, გაქვთ შესაძლებლობა ნაკლები იფიქროთ პროდუქტის ხარისხზე და მეტი ყურადღება დაუთმოთ იმ გემოს, არომატისა და ტიპის ზეთის შერჩევას, რომელიც თქვენს კულინარიულ მიზნებს შეესაბამება.

გვეწვიეთ ,,ევროპროდუქტის” ფილიალებში, შეიძინეთ მაღალი ხარისხის ზეთი და შემატეთ კერძებს ის განსაკუთრებული შტრიხი, რომელსაც მხოლოდ ნამდვილი ზეითუნის ზეთი ატარებს.