მთელი წლის განმავლობაში ბევრი ჩვენგანი სიამოვნებით მიირთმევს ცხელ ყავას — იქნება ეს კლასიკური ამერიკანო, რძიანი კაპუჩინო თუ ლატე. მაგრამ ზაფხულის დადგომასთან ერთად, ჩვენი საყვარელი სასმელი სასიამოვნო, გამაგრილებელ სითხედ იქცევა და ცხელ დღეებში ნამდვილ შვებად გვევლინება. 

დიახ, სწორად მიხვდით, დღეს ცივ ყავაზე ვისაუბრებთ – სასმელზე, რომლის ნაცნობი არომატი ზაფხულში ჩვენი ყოველდღიურობის განუყოფელი ნაწილი ხდება.

საქართველოში ცივი ყავის იდეა შედარებით ახალია. ჩვენთან დიდხანს  მიიჩნეოდა, რომ მოხალული მარცვლების გემოვნური თვისებები მხოლოდ ცხელ წყალში აქტიურდებოდა. თუმცა, ამ სასმლის ცივი ვერსია ჯერ კიდევ XVII საუკუნეში იაპონიაში, კიოტოში გაჩნდა. ერთი ვერსიით, ჰოლანდიელმა ვაჭრებმა ეს მეთოდი პრაქტიკული მიზეზებით შეიმუშავეს: ხის გემებზე ცხელი ყავის მოსამზადებლად ღია ცეცხლის დანთება სახიფათო, ხოლო ცივად დაყენებული ყავის კონცენტრატის შენახვა და შემდეგ მისი გაზავება ბევრად მოსახერხებელი იყო. 

იაპონელებმა, რომელთა კულტურაშიც გამორჩეული ადგილი უკავია ისეთ ტრადიციულ სასმელებს, როგორებიცაა ყავა და ჩაი, ეს ტექნიკა დახვეწეს. მათ შეიმუშავეს ძალიან ნელი მეთოდი —  წყლის თითოეული წვეთი ყავაში საათების ზოგჯერ კი მთელი დღის განმავლობაში გადადიოდა. შედეგად, იღებდნენ გამორჩეულად რბილ, ნაკლებად მჟავე და არომატებით მდიდარ ყავას. 

სრულიად განსხვავებულ გარემოში, დაახლოებით 1840 წელს, ალჟირში, ფრანგმა ჯარისკაცებმა შექმნეს ე.წ. ,,მაზაგრანი". სიცხის პირობებში, ისინი ყავას ცივი წყალით აზავებდნენ და გამაგრილებელ სასმელს იღებდნენ.

ეს ადრეული მაგალითები, მართალია თავიდანვე ფართოდ არ გავრცელებულა, მაგრამ მაინც მნიშვნელოვანი იყო, რადგან აჩვენა, რომ გაცივებული ყავის დალევაც შეიძლებოდა სასიამოვნო ყოფილიყო. თუმცა, იმისთვის, რომ ცივი ყავა, როგორც ნიშური სასმელი, ყველასთვის ხელმისაწვდომი გამხდარიყო, XIX-XX საუკუნეების ტექნოლოგიური მიღწევები გახდა საჭირო. იგულისხმება სამაცივრე ტექნოლოგიების გამოგონება და გავრცელება, რამაც ყინული ხელმისაწვდომი გახადა ყველასთვის როგორც სახლებში, ისე კაფე-ბარებში. 

დროთა განმავლობაში კი შეიქმნა უამრავი რეცეპტი, რაც შემთხვევითი ნამდვილად არ არის. ეს მომხმარებლების მზარდმა ინტერესმა და სიყვარულმა გამოიწვია.  

ცივი ყავისადმი ჩვენი დიდი სიმპათიის პირველი და, ალბათ, ყველაზე აშკარა მიზეზია, რომ ის ერთდროულად გვაგრილებს და თან ენერგიით გვავსებს. ეს ეფექტი კი ცხელ დღეებში განსაკუთრებით ფასეულია.

მეორე მიზეზად კი მისი გემოებისა და ტექსტურების საოცარი მრავალფეროვნება შეგვიძლია დავასახელოთ. ზოგიერთს ნაზი, კრემისებრი სტრუქტურა მოსწონს, ზოგი კი ყავის მკაფიო გემოსა და სიძლიერეს ანიჭებს უპირატესობას. არიან ისეთებიც, ვისთვისაც ცივი ყავა  მხოლოდ ტკბილ, მაგალითად, სიროფიან ან ნაყინიან გამაგრილებელ სასმელად მოიაზრება.

ამას ემატება მესამე, არანაკლებ მნიშვნელოვანი ფაქტორი – პერსონალიზაციის ფართო შესაძლებლობები. ყავის ბაზის, რძის, სიროფებისა თუ სხვადასხვა დანამატის შერჩევით,  თითოეულ ჩვენგანს შეუძლია, სასმელი საკუთარ გემოვნებას მოარგოს. ყველაფერთან ერთად, ცივი ყავა ძალიან უხდება სხვადასხვა საკონდიტრო ნაწარმს, მაგალითად ნამცხვარსა და სხვა სახის ნუგბარს. 

სწორედ ამიტომ არის, რომ ცივი ყავა ბევრისთვის ზაფხულის საყვარელი სასმელია — ის ერთდროულად გამაგრილებელია, ენერგიას გვაძლევს, უამრავ გემოს გვთავაზობს და საშუალებას გვაძლევს, ჩვენი გემოვნებით შევქმნათ უნიკალური ვარიაციები.

ახლა კი, როცა ვიცით, რამხელა გზა გამოიარა ცივმა ყავამ და რატომ დაიმკვიდრა ასე მყარად ადგილი ჩვენს ყოველდღიურობაში, დროა, გადავიდეთ ყველაზე საინტერესო ნაწილზე – როგორ მოვამზადოთ გემრიელი ცივი ყავა სახლის პირობებში.

ქოლდ ბრიუ ყავის ცივად დაყენების მეთოდია. როგორც წესი, 12-24 საათის განმავლობაში ყავა ცივ წყალში ყოვნდება. შედეგად, მას ნაკლები მჟავიანობა და ნაკლებად ტკბილი გემო აქვს. კონცენტრატი, ანუ ყავის ძლიერი სითხე, სერვირებამდე აუცილებლად უნდა გაზავდეს წყლით.

სახლის პირობებში კონცენტრატის მოსამზადებლად:

  1. აიღეთ 1 წილი მსხვილად დაფქული ყავა (მაგალითად, 100 გრამი);
  2. დაასხით 4 წილი ცივი ან ოთახის ტემპერატურის წყალი ( 400 მლ);
  3. მოათავსეთ თავდახურულ მინის ჭურჭელში და გააჩერეთ ოთახის ტემპერატურაზე 12-18 საათი, ან მაცივარში 24 საათამდე;
  4. დროის გასვლის შემდეგ, ფრთხილად გაფილტრეთ ყავა. შეგიძლიათ გამოიყენოთ ფრენჩ-პრესი, მარლაში ჩაფენილი წვრილი საცერი ან ქოლდ ბრიუს სპეციალური ფილტრი;
  5. მიღებული კონცენტრატი შეინახეთ მაცივარში (შეიძლება 1-2 კვირაც გაძლოს). სერვირებისას 1:1 / 1:2 პროპორციით წყლით ან რძით განაზავეთ. 

ეს იაპონური ცივი ყავაა, რომელიც იდეალურია მათთვის, ვისაც ცხელი ყავის არომატი და გემო მოსწონს, მაგრამ ამავდროულად, გამაგრილებელი სასმელი სურს. ამ მეთოდის მიხედვით, ჩვეულებრივად მომზადებულ ცხელ ყავაში პირდაპირ ყინულები იყრება და მომენტალურად ცივდება. მთავარი უპირატესობა ისაა, რომ სწრაფი გაგრილების დროს არ იკარგება ყავის არომატული ნაერთები, რომლებიც ნელი გაცივებისას ფაქტობრივად ქრება.  

იქიდან გამომდინარე, რომ ფლეშ ბრიუ სპეციფიკური მიდგომით მზადდება, რეცეპტი განვიხილოთ დეტალურად:

  1. დაგჭირდებათ 20 გრამი საშუალოდ დაფქული ყავა. ამ მეთოდისათვის განსაკუთრებულად კარგია ღია მოხალვის, არომატული მარცვლები; 
  2. სერვირებისთვის განკუთვნილ ჭიქაში ან დეკანტერში ჩაყარეთ 150 გრამი ყინული;
  3. ყინულიან ჭურჭელს ზემოდან დაადგით უბრალო ყავის ფილტრის კონუსი; ფილტრის ქაღალდში ჩაყარეთ ყავა. გაითვალისწინეთ, ფილტრი ისე უნდა მოათავსოთ, რომ ცხელი ყავა პირდაპირ ყინულს დაესხას; 
  4. პირველ ეტაპზე, ყავას გასაზავებლად დაახლოებით 93°C ტემპერატურის მქონე 40 მლ.  წყალი დაასხით და 30 წამის განმავლობაში დააყოვნეთ;
  5. ამის შემდეგ, დარჩენილი 110 მლ ცხელი წყალი ნელი, წრიული მოძრაობებით დაამატეთ, რათა წყალმა ყავის თითოეული მარცვალი დაფაროს და არომატები სრულად გაიხსნას. სითხე ნელ-ნელა პირდაპირ ყინულს დაეწვეთება, მომენტალურად გაცივდება და სრულად შეინარჩუნებს გემოვნურ თვისებებს. 

ეს რეცეპტი ნამდვილ ინტერნეტ სენსაციად იქცა, განსაკუთრებით TikTok-ზე, COVID-19-ის პანდემიის დროს, როდესაც ბევრი ადამიანი სახლში ახალ კულინარიულ ექსპერიმენტებს ატარებდა. მისი პოპულარობის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი მომზადების სიმარტივე და მინიმალური ინგრედიენტებია საჭირო, კერძოდ: ყველასთვის ხელმისაწვდომი ხსნადი ყავა, შაქარი და წყალი.

  1. პატარა თასში ჩაყარეთ 1 სუფრის კოვზი ხსნადი ყავა, 1 სუფრის კოვზი შაქარი და დაასხით 1 სუფრის კოვზი ცივი წყალი;
  2. ეს მასა დაახლოებით 2-5 წუთის განმავლობაში ხელის მიქსერით, პატარა ზამბარიანი კაპუჩინატორით ან თუნდაც ჩანგლით ათქვიფეთ. შედეგად უნდა მიიღოთ სქელი, ჰაეროვანი და კრემისებრი ქაფი;
  3. აიღეთ ჭიქა, ჩაასხით თქვენი საყვარელი მცენარეული ან ცხოველური რძე და დაამატეთ ყინულის კუბები;
  4. ზემოდან კოვზით ფრთხილად დაადეთ მომზადებული ყავის ქაფი. სურვილისამებრ, მორთეთ, მაგალითად, ცოტაოდენი კაკაოს ფხვნილი, გახეხილი შოკოლადი ან დარიჩინი მოაყარეთ, და გემრიელად მიირთვით.

ცივი ყავის მომზადებისას ექსპერიმენტებს ნუ შეუშინდებით — თამამად სცადეთ სხვადასხვა სახის ყავის მარცვალი, რძე თუ მისი ალტერნატივები, დაამატეთ თქვენთვის საყვარელი სიროფი ან ნაყინი, სურვილის შემთხვევაში შოკოლადი პატარ-პატარა ნატეხებად დატეხეთ და ზემოდან მოაყარეთ. გახსოვდეთ, რომ იდეალური ცივი ყავის რეცეპტი ყველასათვის განსხვავებულად გამოიყურება და ყველაზე გემრიელი სწორედ ის იქნება, რომელიც თქვენს პირად გემოვნებას სრულად დააკმაყოფილებს.

ზაფხულის სიცხემ შეგაწუხათ და ცივი ყავა ინატრეთ, მაგრამ მოსამზადებლად დრო არ გაქვთ? მიუხედავად იმისა, რომ საკუთარი ხელით მომზადებული განსაკუთრებულად გემრიელია, ზოგჯერ სწრაფი და მოსახერხებელი ალტერნატივა ნამდვილი შვებაა ხოლმე. 

სწორედ ასეთი მომენტებისთვის ევროპროდუქტის ონლაინ მაღაზიასა და ფიზიკურ ფილიალებში მზა ცივი ყავის მრავალფეროვანი არჩევანი დაგხვდებათ. ჩვენს ასორტიმენტში შეხვდებით შვეიცარიული ბრენდის, Mövenpick-ის, ცივ ყავებს. სცადეთ Caffè Freddo Macchiato, კლასიკური Caffè Freddo Cappuccino ან ინტენსიური Caffè Freddo Espresso. ასევე, ხელმისაწვდომია O.D. Gourmet-ის ბრენდის ცივი ყავა ისეთი მრავალფეროვანი არომატებით, როგორებიცაა კაპუჩინო, მანდჰელინგი, მოკა და ვანილი.

ჩვენ უკვე გაგიზიარეთ ცივი ყავის რამდენიმე გამორჩეული რეცეპტი, ახლა თქვენი ჯერია – თამამად სცადეთ და მოარგეთ ისინი საკუთარ გემოვნებას. ხოლო თუ დროის სიმცირის გამო მზა გამოსავალი გჭირდებათ, ,,ევროპროდუქტის” ცივი ყავა გაიყოლეთ ყველგან, სადაც წახვალთ.