ორაგული ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული თევზია მსოფლიოში, რომელსაც საკუთარი ადგილი ჩვენს სამზარეულოში დამსახურებულად უკავია. მისი ნარინჯისფერ-მოვარდისფრო ხორცი არა მხოლოდ მომხიბვლელად გამოიყურება, არამედ საოცრად გემრიელი და ჯანსაღიცაა.

თუმცა, ალბათ თქვენ შეგხვედრიათ გამოწვევები ორაგულის შეძენისას ან მომზადებისას: როგორ გავარჩიოთ ახალი თევზი? რა განსხვავებაა ველურ და ფერმის ორაგულს შორის? როგორ მოვამზადოთ ისე, რომ არ გამოშრეს ან არ დაიწვას?

ამ ბლოგში დეტალურად განვიხილავთ ორაგულის შერჩევის, შენახვისა და მომზადების ყველა მნიშვნელოვან ასპექტს. ჩვენი რჩევების დახმარებით კი თქვენი კერძები ყოველთვის გემერიელი გამოვა.

ბაზარზე ორი არსებითად განსხვავებული ტიპის ორაგული გვხვდება - ველური და ფერმის. შერჩევისას სწორი არჩევანის გასაკეთებლად აუცილებელია ვიცოდეთ მათი ძირითადი განმასხვავებელი ფაქტორები:

ფერმაში გაზრდილი ორაგული კონტროლირებად გარემოში იზრდება, სადაც ნაკლებად მოძრაობს და მაღალკალორიული საკვებით იკვებება. მის ხორცში შესამჩნევია თეთრი ფერის ცხიმიანი ზოლები. ფერმის თევზის ცხიმიანობა მთელი მასის 30-40%-ს შეადგენს. ამის გამო, ფერმის ორაგულისაგან განსაკუთრებულად წვნიანი კერძები მზადდება.

ველური ორაგული კი მუდმივად მოძრაობს და ბუნებრივი საკვებით, მაგალითად, კიბოსნაირებით, იკვებება, რაც მის მუქ წითელ შეფერილობასა და შედარებით ნაკლებცხიმიანობას განაპირობებს. მას ცხიმის თხელი ზოლები აქვს, რაც მომზადებისას მეტ სიზუსტეს მოითხოვს, წინააღმდეგ შემთხვევაში ხორცი გამოშრება.

მთლიანი თევზის შერჩევისას, პირველ რიგში, თვალებს დააკვირდით. ახალ ორაგულს გამჭვირვალე, ოდნავ ამობურცული თვალები აქვს, რომლებიც სინათლეს მინის მსგავსად ირეკლავს. ეს მიანიშნებს, რომ თევზის უჯრედებში ჯერ კიდევ შენარჩუნებულია სითხე. დროთა განმავლობაში, უჯრედების დაშლის პროცესის დაწყებასთან ერთად, თვალები მღვრიე ხდება, რძისფერ ელფერს იძენს და ბოლოს თავის ქალისკენ იწევს.

ახალ ორაგულს კაშკაშა წითელი ან მუქი ვარდისფერი ლაყუჩები აქვს. თუ ლაყუჩები ყავისფერი ან ნაცრისფერია, თევზი უკვე რამდენიმე დღისაა.

ახალი ორაგულის კანი უნდა ბრწყინავდეს და მეტალისებრი ელვარება უნდა ჰქონდეს. ამ ეფექტს კანში არსებული გუანინის მილიონობით მიკროსკოპული კრისტალი ქმნის. თევზის დაჭერის შემდეგ ეს კრისტალები მაშინვე იწყებს დაშლას, ამიტომ ბზინვარების დაკარგვა სიახლის დაკარგვის ნიშანიცაა.

ფარფლები მჭიდროდ უნდა იყოს მიმაგრებული სხეულზე. თუ ისინი ადვილად სცილდება, ან ადგილ-ადგილ უკვე გაცვენილია, ეს ხანგრძლივ შენახვაზე ან უხეშ მოპყრობაზე მიუთითებს.

ფილეს შერჩევისას ყურადღება მიაქციეთ ფერსა და სტრუქტურას. ხორცი უნდა იყოს მკვეთრი და ერთგვაროვანი ფერის. კუნთოვან სეგმენტებს შორის არ უნდა იყოს ხილული ნაპრალები, რადგან ეს შემაერთებელი ქსოვილის დაშლაზე მიუთითებს და ნიშნავს, რომ თევზი უკვე დაძველებულია.

გავრცელებულია მოსაზრება, რომ ახალი პროდუქტი გაყინულზე უკეთესია. ამ აზრს ჩვენ არ უარვყოფთ, მაგრამ არც ვეთანხმებით, რადგან ეს საკითხი ასეთი ცალსახა არ არის. 

ორაგული ხშირად დაჭერიდან რამდენიმე საათში შოკური გაყინვის ტექნოლოგიით იყინება. ამ მეთოდით პროდუქტი -30°C ან უფრო დაბალ ტემპერატურაზე იმდენად სწრაფად იყინება, რომ მასში წარმოქმნილი ყინულის კრისტალები მხოლოდ მიკროსკოპულ დონეზე შეიმჩნევა. შედეგად, უჯრედების კედლები არ ზიანდება და თევზი სტრუქტურასთან ერთად, ვიტამინებს, მინერალებსა და, რაც მთავარია, ომეგა-3-ს ინარჩუნებს. 

კვლევები ადასტურებს, რომ ექვსი თვის განმავლობაში სწორად შენახული გაყინული ორაგული თითქმის იგივე კვებით ღირებულებას ინარჩუნებს, რაც ახლად დაჭერილს აქვს. ომეგა-3-ის დონე პრაქტიკულად უცვლელი რჩება, თუ თევზი ვაკუუმშია შეფუთული და ჰაერთან კონტაქტი არ აქვს.

ის ორაგული კი, რომელიც მაღაზიის დახლზე გაუყინავ მდგომარეობაშია მოთავსებული, შეიძლება სულ არ იყოს ახალი. როგორც წესი, ობიექტებზე ნედლი ხორცი რამდენიმე დღის განმავლობაში, სრულ გაყიდვამდე ყოვნდება, ხოლო თუ იმპორტირებულია, შეიძლება კვირაზე მეტიც კი ინახებოდეს მაცივარ-კონტეინერში. ამიტომ ცოცხალი ორაგულის შეძენამდე აუცილებელია დავრწმუნდეთ სავაჭრო ობიექტის სანდოობაში, უნდა დავაკვირდეთ თუ რამდენად სწორად ინახავენ პროდუქტს და დავაზუტოთ მაღაზიაში ცოცხალი ორაგულის მიღების თარიღი.

ამრიგად, რომელი პროდუქტია უკეთესი - ახალი თუ გაყინული - დამოკიდებულია მის წარმომავლობაზე, დაჭერიდან გასულ დროზე და შენახვის პირობებზე. 

მაცივარში ახალი ორაგული 2 დღემდე ინახება. საუკეთესოა დამსხვრეულ ყინულზე მოთავსება ჰერმეტულ კონტეინერში.  ყინული ტემპერატურას გაყინვის ზღვართან ახლოს ინარჩუნებს და აფერხებს ბაქტერიების გამრავლებას. საყინულეში -18°C-ზე სწორად შეფუთული ფილეები 3-4 თვე ინახება.

გაყინული თევზი არასდროს გაალღოთ ოთახის ტემპერატურაზე ან თბილ წყალში. გამოიღეთ საყინულიდან და მაცივრის კამერაში მოათავსეთ. გაითვალისწინეთ, რომ 500 გრამიანი ნაჭრის გალღობას დაახლოებით 8-10 საათი სჭირდება. 

მომზადებულ ორაგულს ჰერმეტულ კონტეინერში თუ მოათავსებთ და მაცივარში მოათავსებთ, სამ დღემდე შეინარჩუნებს ვარგისიანობას. შებოლილი ორაგული გახსნის შემდეგ სასურველია 3-4 დღეში მოიხმაროთ.

2.5 სმ სისქის ფილეს ტაფაზე მოსამზადებლად, საშუალოდ, 6-8 წუთი სჭირდება. კარგად გააცხელეთ ზეთი და ფილე ტაფაზე კანით მოათავსეთ. კანი ხორცს მკვეთრი სითბოსაგან იცავს და ტემპერატურას ანაწილებს. დროის 70% (4-6 წთ) ამ მხრიდან შეწვით, დანარჩენი 30% (1-2 წთ) კი მეორე მხრიდან. 

თუ ღუმელში მომზადებული თევზი გიყვართ, უმჯობესია ფილე ფოლგაში შეფუთოთ. ხორცი საკუთარ წვენში მზადდება და ძალიან წვნიანი გამოდის. 180°C-ზე 2.5 სმ სისქის ფილეს 12-15 წუთი სჭირდება.

გრილზე მომზადებისას ორაგული ადვილად ეკვრის გისოსებს. ამის თავიდან ასაცილებლად გისოსები კარგად გააცხელეთ და ზეთით წაუსვით.  თევზსაც ორივე მხრიდან წაუსვით ზეითუნის ზეთი ან კარაქი და გრილზე ბოსტნეულთან ერთად მოამზადეთ. საშუალო ცეცხლზე 2.5 სმ სისქის ფილეს დაახლოებით 6-10 წუთი სჭირდება. შეწვით 3-5 წუთი თითოეულ მხარეს.

მომზადებული ორაგულის ზედაპირზე ზოგჯერ თეთრი ნივთიერება, ალბუმინი, ჩნდება. ის წყალში ხსნადი ცილაა, რომელიც თევზის კუნთოვან ქსოვილში ბუნებრივად არსებობს. უმ მდგომარეობაში ალბუმინი თხევადი და უხილავია, მაგრამ გაცხელებისას, ბოჭკოები იკუმშება და სითხესთან ერთად ალბუმინიც ზედაპირზე გამოდის. 

ალბუმინი უვნებელი ნივთიერებაა  და გემოზე გავლენას არ ახდენს, მაგრამ კერძის ვიზუალურ მხარეს აფუჭებს. მომზადებისას მისი თავიდან აცილების რამდენიმე მეთოდი არსებობს:

  • თევზი დაბალ ტემპერატურაზე ნელა მოამზადეთ.  ღუმელში 135-150°C-ზე შეწვისას ან გამოცხობისას კუნთოვანი ბოჭკოები ნელა და თანაბრად თბება, სითხე კი არ გამოიყოფა;
  • შეწვამდე 10-15 წუთით დაამარილეთ ხორცი. მარილი ცილების ქიმიურ სტრუქტურას ცვლის, კუნთები ნაკლებად იკუმშება და ალბუმინი არ გამოიყოფა.

„ევროპროდუქტის" ქსელში ორაგულის პროდუქტების ფართო არჩევანი გვაქვს. ასორტიმენტში შედის Freezco და Feelo ბრენდების შებოლილი ორაგული, რომელიც იდეალურია სალათებისა და სენდვიჩებისთვის.

ასევე, “ევროპროდუქტში” დაგხვდებათ Dardanel-ის ორაგულის სტეიკი, რომელიც სწრაფად მზადდება და ძალიან გემრიელია. 200 გრამიანი შეფუთვა ერთი ადამიანისთვის სრულიად საკმარისია და შესაწვავად რამდენიმე წუთი სჭირდება. 

ორაგულის გარდა, სუპერმარკეტების ქსელ „ევროპროდუქტში", კრევეტების, კალმარის, მიდიებისა და სხვა ზღვის პროდუქტების შეძენასაც შეძლებთ. დეტალური ინფორმაციისა და სრული ასორტიმენტის სანახავად ეწვიეთ ჩვენს მაღაზიებს ან დაათვალიერეთ ზღვის პროდუქტების ონლაინ კატალოგი

გახსოვდეთ, რომ ორაგულის შერჩევა და მომზადება აღარასდროს იქნება გამოწვევა, თუ ამ რჩევებს გაითვალისწინებთ.