ნაყინი — მეტი, ვიდრე უბრალოდ დესერტი

გაყინული დესერტებით ადამიანები საუკუნეების განმავლობაში გრილდებოდნენ, ბევრად უფრო ადრე, ვიდრე ნაღების ბაზაზე დამზადებული ნაყინი შეიქმნებოდა. მაგალითად, ამბობენ, რომ რომაელ იმპერატორ ნერონს ძალიან უყვარდა მთიდან ჩამოტანილი თოვლისაგან დამზადებული დესერტი, რომელშიც თაფლსა და ხილის წვენებს ურევდნენ. გავრცელებული მოსაზრებებით, ნაყინის რეცეპტი ევროპაში მარკო პოლომ ჩაიტანა, საფრანგეთს კი ეს დესერტი კატერინა მედიჩიმ გააცნო, თუმცა ძნელი სათქმელია რომელი ვერსიაა ჭეშმარიტი.

შუა საუკუნეებში არაბულ სამყაროში შაქრიან სასმელ შარბათს რძე დაუმატეს, მათვე აღმოაჩინეს, რომ ყინულზე მარილის დაყრა ლღობას ანელებდა. ეს ცოდნა ევროპაში გავრცელდა და ნაყინი სამეფო კარის საყვარელ დესერტად იქცა. მოგვიანებით, 1851 წელს ბალტიმორელმა რძის მევაჭრემ, ჯეიკობ ფასელმა, რომელსაც მალფუჭებადი ნაღები დიდი რაოდენობით მორჩებოდა ხოლმე, პირველი საწარმო გახსნა და ნაყინი ყველასათვის ხელმისაწვდომი გახდა.

შაქარი, ცხადია, დამატკბობელ ინგრედიენტად გამოიყენება, თუმცა მისი როლი მხოლოდ ამით არ შემოიფარგლება. ნაყინში შაქარი რომ არ არსებობდეს, მასა სრულად, წყლის მსგავსად გაიყინებოდა და გამყარდებოდა. შაქრის შემცველობის გამო ნაყინი ასე არ იყინება და კრემისებრ სტრუქტურას ინარჩუნებს. 

აუცილებელია, ვახსენოთ კიდევ ერთი უხილავი, მაგრამ მნიშვნელოვანი ინგრედიენტი, ჰაერი, რომელიც ნაყინის მთლიანი მოცულობის 30%-დან 50%-მდე-ს შეადგენს. გაყინვის პროცესში, ანუ აერაციისას, ნაყინის მასას აქტიურად თქვეფენ, რის შედეგადაც მასში ჰაერის პაწაწინა ბუშტუკები ხვდება. სწორედ ეს ჰაერი ანიჭებს ნაყინს სიმსუბუქესა და ფაფუკ ტექსტურას, რომლის გარეშეც ის ზედმეტად მკვრივი იქნებოდა.

კლასიკური ნაყინი: ამ ტიპის ნაყინი ყველაზე ფართოდაა გავრცელებული. ის ცხიმიანობითა (10-16%-მდე) და ჰაერის მაღალი შემცველობით (50%-მდე) გამოირჩევა. ამ კომბინაციის შედეგად ნოყიერი, თუმცა ამავდროულად მსუბუქი და ჰაეროვანი სტრუქტურის დესერტი მიიღება.

იტალიური ჯელატო: ეს სახეობა, კლასიკურ ნაყინთან შედარებით, უფრო მკვრივია, რადგან ნაკლებ ცხიმსა (4-8%) და ჰაერს (20-35%) შეიცავს. ცხიმის დაბალი შემცველობის გამო, ნაყინს უფრო ინტენსიური გემო აქვს, ნაკლები ჰაერი კი უფრო ელასტიურ, ნაზ და კრემისებრ ტექსტურას ანიჭებს. 

გაყინული კრემი (Frozen Custard): ამ ნაყინში ძირითად ინგრედიენტებთან ერთად, კვერცხის გულია დამატებული. კვერცხის გული, როგორც ბუნებრივი ემულგატორი, დესერტს მკვრივ და ძალიან ნაზ სტრუქტურას სძენს.

სორბეტი: ეს ნაყინი არ შეიცავს რძის პროდუქტებს. ის მხოლოდ ხილის პიურისა და შაქრისაგან მზადდება. ნაყინის ტექსტურის მისაღებად, სორბეტს გაყინვისას მუდმივად ურევენ და ყინულის დიდ ნაწილებს პატარ-პატარა კრისტალებად აქცევენ. შედეგად, სორბეტი ერთგვაროვანი მასა გამოდის.

მოჩი: ბოლო წლებში საქართველოში განსაკუთრებით პოპულარული გახდა იაპონური დესერტი მოჩი. ეს არის ნაყინის პატარა ბურთულები, რომლებიც ბრინჯის წებოვანი, რბილი ცომითაა დაფარული და ერთდროულად რამდენიმე განსხვავებული ტექსტურის საინტერესო კომბინაციას ქმნის.

ბავშვობიდან გვახსოვს გაფრთხილება, რომ ზამთარში ნაყინის ჭამა საშიშია, რადგან გავცივდებით. ამ მოსაზრებას არა თანამედროვე სამედიცინო, არამედ კულტურული ფესვები აქვს. ტრადიციულ ჩინურ მედიცინაში მიიჩნევენ, რომ საკვებს თავისი შინაგანი ტემპერატურა აქვს, ის შეიძლება იყოს გამათბობელი ან გამაგრილებელი. ამ თეორიის მიხედვით, როდესაც ზამთარში ე.წ. გამაგრილებელ საკვებს მივირთმევთ, ორგანიზმი მის სხეულის ტემპერატურამდე გასათბობად დიდ ენერგიას ხარჯავს. შესაბამისად, ამ კულტურაში ზამთარში ნაყინის ჭამა მართებულად არ მიიჩნევა, რადგან ის სხეულს ენერგიას ართმევს.

საინტერესო ისაა, რომ მეცნიერება ზამთარში ნაყინის მიღების სარგებლიანობაზეც კი მიგვითითებს — სიცივეში ჩვენი ორგანიზმი მეტ ენერგიას ხარჯავს სითბოს შესანარჩუნებლად. ამ დანაკარგის ასანაზღაურებლად კი ტვინი გვიგზავნის სიგნალს, რომ მოვითხოვოთ მაღალკალორიული, ცხიმითა და შაქრით მდიდარი საკვები, ზუსტად ისეთი, როგორიც ნაყინია. ამიტომ, ზამთარში ნაყინის ჭამის სურვილი არა მხოლოდ უსაფრთხო, არამედ ორგანიზმის სრულიად ბუნებრივი მოთხოვნილებაა.

„ევროპროდუქტში“ ნაყინი წლის ნებისმიერ დროსაა ხელმისაწვდომი. მაღალი ხარისხის ქართულ ნაყინებთან ერთად, ჩვენთან ევროპული ბრენდების ფართო არჩევანი დაგხვდებათ, მათ შორის: Gelato Classico, Ferrero და Marozproduct. ასე რომ, შეგიძლიათ თამამად ესტუმროთ „ევროპროდუქტს“ და საყვარელი გემოებით ნებისმიერ სეზონზე გაინებივროთ თავი.