გლუტენის აუტანლობა – რას გულისხმობს და რა უნდა მიირთვათ?

გლუტენი ცილაა, რომელიც ხორბალში, ქერში, ჭვავსა და სხვა მარცვლეულში გვხვდება. ის ცომს ელასტიკურობას ანიჭებს. ბოლო წლებში სულ უფრო და უფრო მეტი ადამიანი საუბრობს ამ ორგანული ნაერთის უარყოფით მხარეებზე. იგულისხმება, რომ შესაძლოა ზოგიერთ ადამიანს გლუტენის აუტანლობა აწუხებდეს, რაც სხვადასხვა სიმპტომით ვლინდება.  

ამ მდგომარეობის მასშტაბის აღსაქმელად შეგვიძლია აშშ-ის მაგალითი მოვიყვანოთ, სადაც მოსახლეობის დაახლოებით 6% — 20.1 მილიონი ადამიანი — გლუტენის შემცველ პროდუქტებს ვერ იღებს. ამ ადამიანებს, ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად, კვების რეჟიმის ცვლილება უწევთ. 

ერთად გავარკვიოთ რას ნიშნავს გლუტენის აუტანლობა, როგორ ვლინდება ის, რომელი პროდუქტებია რეკომენდებული და რომელს უნდა ერიდოთ.

გლუტენის ძირითადი წყაროები ხორბალი, ქერი და ჭვავია. ამრიგად, ცილას შეიცავს ისეთი საკვები პროდუქტები, როგორებიცაა: ფქვილი, პურ-ფუნთუშეული, პასტა, მაკარონი, საკონდიტრო ნაწარმი და ა.შ.

ამ მარცვლეულსა და მის ნაწარმს ყოველდღიური მოხმარების ბევრ პროდუქტში აღმოაჩენთ. აქედან გამომდინარე, სიმპტომების თავიდან ასაცილებლად მხოლოდ ხორბლისა და ქერის შეზღუდვა საკმარისი არ არის. დეტალურად უნდა გაეცნოთ სხვა პროდუქტების შემადგენლობებსაც.

გლუტენის შემცველი პროდუქტები, რომლებმაც შეიძლება გაგაკვირვოთ 

ბევრმა შეიძლება არ იცოდეს, რომ გლუტენი გვხვდება ისეთ პროდუქტებში, რომლებიც ერთი შეხედვით მასთან კავშირში არ არის, მაგალითად:

• სოუსები და საწებლები – განსაკუთრებით სოიოს სოუსი და კრემისებრი საწებლები, რომლებშიც შესასქელებლად ხორბლის ფქვილი გამოიყენება;
• წვნიანები – ზოგიერთი წვნიანი ფქვილს შეიცავს, მაგალითად მაწვნის სუპი;
• გადამუშავებული ხორცპროდუქტები – ზოგიერთი ძეხვი შეიძლება გლუტენის ნაწარმს შეიცავდეს;
• ალკოჰოლური სასმელები – ლუდი და სხვა ალაოს ბაზაზე დამზადებული სასმელები გლუტენს შეიცავს. 

გახსოვდეთ, რომ ეტიკეტზე დატანილი წარწერა ,,ხორბლის გარეშე" არ ნიშნავს ,,გლუტენის გარეშეს". პროდუქტი შეიძლება არ შეიცავდეს ხორბალს, მაგრამ შეიცავდეს სპელტას (ხორბლის სახეობა) ან ქერზე დაფუძნებულ ინგრედიენტებს. ამიტომ, ყოველთვის უმჯობესია დაეყრდნოთ ,,გლუტენის გარეშე" აღნიშვნას და არა ,,ხორბლის გარეშე" მითითებას.

დღეს ქართულ ბაზარზე, კერძოდ კი „ევროპროდუქტის" ქსელში, უგლუტენო პროდუქტები მრავალფეროვანი არჩევანითაა ხელმისაწვდომი. შესაძლებლობას გაძლევთ, არ თქვათ უარი იმ პროდუქტებზე, რომლებიც გიყვართ.

ხორცპროდუქტების ასორტიმენტში დაგვხვდებათ საკმაოდ პოპულარული ბრენდი “Elpozo”. ელპოზოს პროდუქცია არ შეიცავს გენმოდიფიცირებულ ნივთიერებებსა და გლუტენს, ამას კი მისი GMO Free-სა და Gluten Free-ის დამადასტურებელი სერტიფიკატებიც მოწმობს.

ჩვენს ქსელში უგლუტენო სნექები ფართო ასორტიმენტითაა წარმოდგენილი. ტკბილეულის მოყვარულები შეძლებენ დააგემოვნონ QUICK BURY-ს რძიანი შოკოლადი ნუშით, STERILGARDA-ს მზა დესერტები შოკოლადის, კარამელისა და კაკაოს კრემით, ასევე Fini-ს მარშმელოუ და ჟელიბონები. 

გლუტენის შემცველი პროდუქტები მდიდარია B ვიტამინით, რკინითა და ბოჭკოთი. მათი ჩანაცვლება შესაძლებელია ხორცით, თევზით, კვერცხით (B ვიტამინები), ისპანახით, ლობიოთი (რკინა), კინოათი, ბოსტნეულითა და ხილით (ბოჭკო).

რაციონის მრავალფეროვნების შესანარჩუნებლად საკვების განაწილების ეს მარტივი წესი გაითვალისწინეთ: 

• ნახევარი თეფში — ბოსტნეული და ხილი; 
• მეოთხედი — ცილოვანი საკვები; 
• მეოთხედი — უგლუტენო მარცვლეული. 

იმისათვის, რომ გლუტენის შემცველობა ზუსტად აკონტროლოთ, უმჯობესია თუ საკვებს სახლში მოამზადებთ. ნატურალური, გადაუმუშავებელი პროდუქტები ბუნებრივად უგლუტენოა.  

გლუტენის შემცველი პროდუქტების ნაწილები შესაძლოა თქვენთვის განკუთვნილ საკვებში შემთხვევით მოხვდეს. ამას ჯვარედინი დაბინძურება ჰქვია. მაგალითად, თუ ოჯახის წევრებისათვის დანით პურს დაჭრით, შემდეგ კი იგივე დანით თქვენთვის ხილს გაფცქვნით, გლუტენის მიღების რისკის ქვეშ აღმოჩნდებით. ამიტომ,  გამოყავით ცალკე ინვენტარი (დანა, საჭრელი დაფა) უგლუტენო საკვებისთვის და მაცივარში განცალკევებით, ზედა თაროებზე შეინახეთ. მოამზადეთ ჯერ უგლუტენო, შემდეგ — გლუტენის შემცველი კერძები. 

წლების წინ გლუტენის აუტანლობა კვების რაციონის რადიკალურ ცვლილებასთან ასოცირდებოდა. დღეს კი ეს მიდგომა შეიცვალა, რადგან ჩვენ მუდმივად ვზრუნავთ მომხმარებელზე და ინდივიდუალური საჭიროებების შესაბამის პროდუქტს გთავაზობთ. 

ნუ იტყვით უარს საყვარელ პროდუქტებზე — გვესტუმრეთ და ერთად შევარჩიოთ ევროპული ხარისხის უგლუტენო საკვები.