წასასმელი კარაქისგან განსხვავებით, კარაქი და სპრედი ერთმანეთისგან რადიკალურად განსხვავდება და მათი ერთი კატეგორიაში გატარება დიდი შეცდომაა. სპრედს საქართველოში უწოდებენ არაჯანსაღ პროდუქტს, რომელიც ხშირ შემთხვევაში შეიცავს: საკვებ დანამატებს, არაჯანსაღ მცენარეულ ცხიმებს, საღებავებს, გემოს გამაძლიერებლებსა და არომატიზატორებს. რეალურად კი ტერმინი „სპრედი“ ევროპის ქვეყნებში აღნიშნავს ყველაფერს, რისი წასმაც შეიძლება, მაგალითად, შოკოლადს კარაქს, ჯემს და ა.შ.
მითი და რეალობა სპრედის და წასასმელი პროდუქტის შესახებ
თუ თქვენ ნამდვილი კარაქის შეძენა გინდათ, მაშინ მისი შემადგენლობა კარგად უნდა წაიკითხოთ. თუმცა თავიდანვე გაითვალისწინეთ, რომ მხოლოდ 82%-იანი ნაღების კარაქი არაა ერთადერთი სასარგებლო პროდუქტი. ბაზარზე ასევე არსებობს პროდუქტი – წასასმელი კარაქი, რომლის ნამდვილობაზეც ბევრს კამათობენ ხოლმე. დღეს მიღებულია, რომ ნამდვილი კარაქი მინიმუმ 82%-იანი უნდა იყოს. თუმცა ეს საზოგადოებაში არსებული აზრია და არა არგუმენტებით გამყარებული მოცემულობა. აღნიშნულ მოსაზრებას საფუძვლად უდევს ის, რომ ბაზარზე არაკეთილსინდისიერი მწარმოებლები არსებობენ, რომლებიც შემადგენლობაში სხვადასხვა არაჯანსაღ ცხიმს ურევენ. მათი ნაწარმი მართლაც არაა ჯანსაღი პროდუქტი და კარაქად ვერ ჩაითვლება. თუმცა არაფერი შავდება, თუ კარაქის შემადგენლობაში 82%-ის ნაცვლად, 70% ან 60% იქნება ნაღები და დანარჩენი სხვა სასარგებლო ცხიმი. მეტიც, ეს კარაქს ორმაგად სასარგებლო პროდუქტად აქცევს.
შემადგენლობის მიხედვით კარაქის სხვადასხვა სახეობა არსებობს. მაგალითად, Spreadable ნიშნავს წასასმელ კარაქს, რომელსაც რბილი სტრუქტურა აქვს, მას მოხმარებამდე ოთახის ტემპერატურაზე გაჩერება და დარბილება არ სჭირდება. მაცივარში არ მაგრდება. შეგიძლიათ მაცივრიდან გამოღებისთანავე მარტივად და კომფორტულად წაუსვათ პურზე. ძირითადად წასასმელი კარაქის შემადგენლობაში შედის რაფსის ყვავილის ჯანსაღი ზეთი და სწორედ ის ხდის პროდუქტის სტრუქტურას უფრო ნაზს, ჰაეროვანსა და გემრიელს.
როგორც უკვე აღვნიშნეთ, კარაქი არაჯანსაღი პროდუქტი შეიძლება იყოს იმ შემთხვევაში, თუ მის შემადგენლობაში ნაღების გარდა სხვა არაჯანსაღი პროდუქტებიც შედის. რაფსის ზეთი კი ყველაზე ძვირფასი მცენარეული ცხიმია. მისი განმასხვავებული ნიშანი სხვა ცხიმებისგან შემდეგია:
- მცენარეულ ცხიმებს შორის ყველაზე მაღალ ტემპერატურაზე ცხელდება 230 °C და არ კარგავს მის სასარგებლო თვისებებს ცუდი ცხიმების, ანუ გაჯერებული ცხიმების შემცველობა აქვს ყველაზე დაბალი სხვა მცენარეულ ცხიმებს შორის;
- ცხიმოვანი მჟავების (ომეგა 3,6,9) 10-ჯერ მეტი შემცველობა აქვს;
- 90%-ით მეტ უჯერ (კარგ) ცხიმებს შეიცავს;
- E და K ვიტამინების წყაროა;
- ამცირებს ქოლესტერინის დონეს ორგანიზმში (მოჭარბებული ქოლესტერინის დონის გამო ყველაზე რეკომენდებულია ამ ზეთის გამოყენება);
- რეკომენდებულია ბავშვთა კვებისთვის.
შეგახსენებთ, რომ კარაქი ადამიანის კვების ყოველდღიური რაციონის აუცილებელი შემადგენელი ნაწილი უნდა იყოს. თუმცა არ დაგავიწყდეთ, რომ მისი მოხმარების დროს აუცილებელია, დაიცვათ ზომიერება.